Відповіді

• 2007.05.17 | Tatarchuk

  вопрос уже задан

  http://www2.maidan.org.ua/n/krym/1179325906
  згорнути/розгорнути гілку відповідей

  • 2007.05.17 | sofu

    а почему?

    все бредовые коментарии Грача остаются без такого пристального внимания ВР, МВД, СБУ, ГПУ ? И какое различие между высказываниями Галатея (которому похоже все косточки уже промыли) и Грача?
    Кто ответит за базы террористов, вахабитов и проч? Двойные стандарты в политике, в законах, в судьях, даже в истории.
    Как не смотри, вред один - от людей, которые сегодня назывют себя комунистами.

• 2007.05.17 | Карасу

  Сегодня в Крым привезут останки Эдиге Кырымала

  Эдиге Кырымал (Шинкевич) являлся по происхождению литовским татарином, племянником муфтия мусульман Литвы. Отец Эдиге Мустафа Шинкевич, приехал в Крым из Литвы перед Первой мировой войной. Он был потомком солдат под командованием Хана Золотой Орды Тохтамиша, который осел в Литве в конце 14-ого столетия. Рожденный в Бахчисарае в 1911, Эдиге получил образование в Дерекой, около Ялты и закончил российскую гимназию в Ялте, после этого обучался в Симферопольском педагогическом институте, однако с началом репрессий советской власти в отношении крымскотатарской интеллигенции, был вынужден покинуть Крым, из-за причастности к национально-освободительному движению крымских татар...
  
  http://www.qirimtatar.org/modules.php?name=News&file=article&sid=1537
  
  Там есть и его фотография
  згорнути/розгорнути гілку відповідей

  • 2007.05.18 | Брат-1

    Более полная информация на Ак-Медиа

    Биография и пополняемая база данных про Кырымала - http://www.aq-media.info/taxonomy/term/3359

• 2007.05.18 | Брат-1

  Статья про Dr. Mustafa Edige Kırımal

  http://www.turkmania.com/showthread.php?t=23479
  
  Türk dünyasına sevdalı, Turan ve Türkçülük fikrine gönül vermiş biri olarak, Kırım Türkleri ve Türk dünyası adına tarihi birgüne şahitlik ettik
  
  
  
  Kırım Türklüğünün lider isimlerinden olan ve 22 Nisan 1980 Almanya´da vefat ederek Münih´te vatana hasret bir şekilde gözleri açık olarak toprağa verilen Dr. Edige Kırımal´ın kabrinin ait olduğu topraklara nakli ile için Dr. Edige Kırımal´in kabri başında tören düzenlendi.
  
  
  Törene Türkiye Cumhuriyeti Münih Başkonsolosu Abdurahman Bilgiç, TC. Din atesi Mustafa temel, Avrupa Kırım Türkleri derneği başkanı Rafet Karanlık, Münih ve çevresi Uşaklılar derneği başkanı İsmail Pekmez, Alparslan Türkeş Ülkü Ocağı Onursal başkanı ve Bizim İller dergisi Genel Yayın Yönetmeni Yıldıray Sarı, Avrupa Kırım Türkleri derneği Augsburg sorumlusu ve Bizim Iller dergisi yazı kurulundan Muammer Çetin, Tatar Türklerinden Hayrettin Gülecyüz, Kazakistan Türklerinden Doc Dr Kayyum Kesici, ve Abay Can, Augsburg Kırım.Tatar dernegi başkanı Alim Saitow, Leipheim Ülkü Ocağı eski başkanı Yasin Oğuz Canan ve yardımcısı Faruk Akdan, Ulm Ülkü Ocağı eski gençlikkolları başkanı İbrahim Ürkündağ , Waserburg Ülkü Ocağı eski başkanı Hasan Yaman, Erlangen Ülkü Ocağı eski başkanı Murat Çakmak, Euro İmaj dergisi sahibi Ali Boz ile çok sayıda basın mensubu ve vatandaş katıldı.
  
  
  Tören Avrupa Kırım Türkleri derneği başkanı ve Kırım Tatar milli meclisi Avrupa sorumlusu Rafet Karanlığın Konuşması ile başladı. Rafet Karanlık Konuşmasında " Kırım Türklüğünün efsane isimlerinden olan ve Kırım davasının yılmaz savunucularından Dr. Edige Kırımal´ın kabrinin ait olduğu taopraklara taşınmasının Kırım Türklüğü ve Türk dünyasında tarihi bir olaydır. Bu gün burada Ak topraklar dediğimiz Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerinin ve Türk´e sevdalı yüreklerin hazır olduğu bir ortamda bir tarihe tanıklık ediyoruz. Ölümünden 27 yıl sonra Dr. Edige Kırımalı ait olduğu topraklara yolcu etmek için buradayız.
  18 Mayıs 1944 sürgününün 63.yıl dönümünde Kırım Tatar Milli Meclisi Başkanı efsane lider Mustafa Cemiloğlu'nun isteği üzerine naaşının Kırım’a nakline karar verilen Rahmetli Edige Kırımal ile dirilerimiz olduğu gibi ölülerimizde ait oldukları topraklara vatanları olan Kırıma dönecektir mesajını veriyoruz".
  
  Kırımal’ın mezarının Kırım’a nakledilmesinin Kırım Türkleri için önemli bir moral olacağını kayd eden Rafet Karanlık "18 Mayıs'ta Kırım/Akmescit’te yapılacak “18 Mayıs 1944 Kırım Türklerinin Sürgünü anma” töreninden sonra kalabalık bir katılımla Bahçesaray şehrindeki Kırımlı büyük düşünür Gaspıralı İsmail bey’in mezarının yanında açılan mezar yerinde ebedi istirahatına tevdi edilecektir. Yeri ve düşünceleri genç idealist “KIRIMAL'lar” tarafından doldurulacak ve benimsenecek Rus ve Çin esiri Türk ülkeleriyle birlikte “KIRIM TÜRK-TATARLARI'NIN MİLLÎ DAVASI” tahakkuk edene ve ebedi yaşamına girinceye kadar, ideali bir meşale olarak elimizde ve gönlümüzde kalacaktır.
  
  Son olarak bize yardımlarını esirgemeyen T.C Münih başkonsolosluğuna ve Münih Uşaklılar derneği başkanı İsmail Pekmez beye huzurlarınızda teşekkür ediyorum."
  
  Rafet Karanlığın konuşmasından sonra Türkiye Cumhuriyeti Münih Başkonsolosu Sayın Abdurahman Bilgiç bey yapmış olduğu konuşmasında Kırım davasının liderlerinden olan Dr.Edige Kırımal´ın ait olduğu topraklara gönderilmesi ile ilgili çalışmaları yakından takip ettiklerini ve bunun Kırım Türklüğü ve Kırım davası adına tarihi birgün olduğunu vurguladığı konuşmasından sonra Kuran-ı Kerim okunup yapılan duaların ardından uzaktan yakından gelen misafirler ile Münih´te tutulan bir mekanda Kırım Türkleri ile ilgili yapılan sohbetler sonrasında program sona erdi...
  
  
  Ey!!! Türk´e sevdalı ve bu uğurda Türk´e sevdalıların ortak kaderi olan çilelerin ve sürgünlerin yıldıramadığı büyük dava adamı Dr. M.Edige Kırımal, ait olduğun topraklarda Türk dünyasına Dilde, Fikirde ve İşte birlik parolasıyla yolbaşçı olan büyük dava adamı İsmail Gaspıralı´nın yanında huzur içinde yat. 3 mayıs Türkçüler gününü kutladığımız bu günlerde başlatmış olduğunuz kutlu yürüyüşümüz devam ediyor. Bu kutlu yürüyüş, cennet mekan Atsız hocamızında dediği gibi Türk orduları Tanrı dağları eteklerinde resmi geçit töreni yapıncaya kadar devam edecektir.
  
  
  
  Büyük dava adamı, Manevi huzurunda toprağa diz vurarak selamlıyoruz seni.
  
  Ruhun şad, mekanın Cennet bahçeleri olsun
  
  
  MUSTAFA EDİGE KIRIMAL
  
  ( 1911 – 22 Nisan 1980 )
  "14. yüzyıl sonuna doğru Timur ile yaptıgı kanlı savaşta yenilen Altın Ordu Hanı Toktamış'ın Polonya'ya sığınan Türk-Tatar askerlerinin torunlarından biri olan Mustafa Sinkiyeviç, Birinci Dünya Savaşı'ndan önce Kırım'a hicret etti ve Bahçesaray şehrine yerleşti.
  
  M. Edige Kırımal 1911 yılında orada dünyaya geldi. İlk ve orta tahsilini Yalta şehrine çok yakın olan ve Türk - Tatar'larının yaşadığı Dereköy'de yaptı. Lise tahsilini Yalta'daki Rus lisesinde tamamladı. Rusça’yı çok iyi öğrendi. Yüksek tahsiline devam etmek üzere Kırım'ın merkezi Akmescit (Simferopol) şehrine gitti. Pedagoji Yüksek Enstitüsü'ne yazıldı. 1923'den 1927 yılına kadar Kırım'da süren teşkilâtlı ve heyecanlı millî hareket çalışmalarını, Kırım Türk - Tatarı'nın maddî ve manevî kalkınma devresini kapsayan Muhtar Kırım Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti Başkanı Veli İbrahim devri; Onun idamı, Türk-Tatar aydınlarının hapis, sürgün cezalarına mahkûm edilmeleri ile kapanmış; millî hareket ve fâaliyetleri sevk ve idare etmiş olan teşkilâta mensup bulunduklarından şüphe edilenler aleyhinde GPU ajanları tarafından şiddetli takip ve tutuklama işlemine girişilmiştir.
  
  Kovuşturma ve tutuklama üniversite, yüksek lise ve hattâ orta okul öğrencilerine kadar yayılmıştır. Milliyetçi gençlerin ön safında faaliyet gösteren Edige'nin tutuklanması gün ve belki saat meselesi haline gelmiştir. Bunun üzerine, gizli teşkilât tarafından daha emin olan Azerbaycan'a kaçırılan Edige, Azerî kardeşlerimizin yardımı ile İran'a geçmisş ve oradan çeşitli zahmet ve tehlikelerden sonra Türkiye'ye atlamayı başarmıştır. 1932 yazında İstanbul'a ulaşıp selamete kavuşan Edige, buradaki Kırım milliyetçileri ve bilhassa Kırım Millî Merkezi Başkanı merhum Cafer Seyitahmet Kırımer ile buluşmuştur.
  
  
  
  Bir müddet sonra, Polonya Müslümanlarının müftüsü olan ve Vilno şehrinde yaşayan amcası merhum Yakup Sinkiyeviç'in yanına giden Edige, 1934 yılında Vilno Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesine yazılmış ve buradan 1939'da mezuniyet diploması almıştır.
  
  
  
  Aynı yıllarda Türkiye'den Polonya'ya üniversite tahsili yapmaya giden Kırımlı gençlerle birlikte Polonya Türk - Tatarları arasında yoğun bir millî faaliyete geçen Edige, kurduğu millî teşkilâtın başına geçmiştir. Bir taraftan gençler arasında çalışırken, diğer taraftan Lehçe dergilerde ve Dobruca'da yayınlanan Emel dergisinde makaleler yazmıştır. Her sene yaz tatili zamanında, Polonya'da tahsilde bulunan Kırımlı arkadaşları ile birlikte Dobruca'ya gelerek oradaki çalışmalara katılmıştır.
  M. Edige Kırımal, 1939 yılının Mayıs ayında Polonya doğumlu Aymelek hanım ile evlenmiştir.
  
  Eşi ile geçirdiği 28 senelik aile birliğinden çocuk edinip baba sevgi ve zevkini, sorumluluğunu tadamadı.
  1939 Eylül ayında Polonya Alman orduları tarafından işgal edilince hanımı ve hemşerisi Murat Yakupoğlu ile birlikte 22 Ocak 1940 tarihinde Berlin'e giden ve oradan İstanbul’a geçen M. Edige Kırımal 1941 yılının Aralık başına kadar burada kaldı.
  
  1941'in Haziranında Alman - Rus savaşı patladı; Almanlar hızla ilerlediler; Ukrayna'yı, Kırım Yarımadası'nı işgal ettiler. Bu gelişmeler üzerine Kırım Millî Merkezi, M.Edige Kırımal ile Müstecip Ülküsal’ın Berlin'e ve oradan Almanlarla anlaşıp Kırım'a gitmelerine karar verdi.
  
  Türkiye ve Almanya Dışişleri Bakanlıkları ile varılan anlaşma sonunda, 1941'in Aralık ayı başında Berlin'e gittiler. Alman Dışişleri Bakanlığı’nda çalışan Kazanlı İdris Alimcan aracılığı ile büyükelçi Von Hentik ile tanıştılar. Nazi Partisi'nin ideologu sayılan ve Rusya'da işgal edilen toprakları idare maksadıyla kurulan Ostministerium (Doğu Bakanlığı) Bakanı Rosenberg'in yardımcılarından ve Rusya Müslümanlarının durum ve işleri ile meşgul ve görevli bulunan Prof. Dr. von Mende ve diğer yetkililer ile görüştüler.
  
  Bu makamlardaki yetkililere Kırım'daki kardeşlerimizle birlikte ilmî, kültürel, dinî ve sosyal sahalarda çalışmak istediklerini, bu hususlarda Alman Devletinin hak ve imkân tanımasını, sağlamasını talep ettiler. Kırım Türklerine gerek bu ve gerek idarî ve siyasî işlerde fırsat verilmesinin diğer Rus esiri Türk ve Müslüman ülkelerinde sempati ve güven uyandıracağını, Sovyet rejiminin yıkılmasını kolaylaştıracağını anlatmaya çalıştılar.
  
  Bütün bu dileklerini 27 sayfalık bir muhtırada topladılar ve son başvurma yeri olan Hitler'e büyükelçi Von Shulenburg ile yolladılar. Hitler, bütün bu gibi meselelerin “büyük zafer”den sonra düşünülüp halledileceği cevabını vererek ilgi göstermedi.
  
  M.Edige Kırımal ve Müstecip Ülküsal’dan oluşan heyet 9 ay süren bu çalışmalardan başarı elde edemeyince M. Ülküsal İstanbul’a döndü. Edige hanımı ile Berlin'de kaldı. Daha sonra Berlin'e gelen Halim Baliç ile Dr. Abdullah Z. Soysal Edige bey ile aynı yolda çalışmalarına devam ettiler.
  
  1942 yılının Kasım ayında M. Edige Kıırmal ile Halim Baliç Kırım'a bir ay kalmak izni ile gittiler.
  
  Akmescit'te kurulmuş olan Müslüman Komitesinin üyeleri ile görüşüp döndüler. Bir müddet sonra Halim Baliç de İstanbul'a dönünce Dr. Abdullah Z. Soysal M. Edige Kırımal ile Almanya'da kaldı.
  
  Almanya, savaşı kaybederek Rusya'dan çekilirken binlerce Kırımlı yurdunu terk ederek Batı’ya sığınmak zorunda kaldı.. Bu esnada çok kayıplar verildi. Bir kısmı Batı Almanya'ya, Fransa, İtalya ve Amerika'ya, Mısır ve Ürdün'e gitti. Romanya'da kalanlar oldu.
  Bunların Kırım'dan taşınmaları, Avrupa'da kamplara yerleştirilmeleri hususunda M.Edige Kırımal'in çok büyük çalışmaları oldu. Hitler, “son zafer”den sonra değil, son yenilgi arefesinde, 1944'de Edige'nin başkanlığı altında Berlin'de “Kırım Tatar Merkez Komitesi” kurulmasına ve buna “Geçici Kırım Hükümeti” adı verilmesini kabul etti; Türkçe bir gazete yayınlanmasına izin verdi. Artık elbette bunun bir önemi ve anlamı kalmamıştı.
  
  Savaş tamamıyla sona erdikten sonra M. Edige Kırımal, Almanya'nın Münster şehrinde üniversiteye devam etti ve felsefe doktorası yaparak diploma aldı. Doktora tezi olarak 1952 yılında Der Nationale Kampf der Kırımtürken (Kırım Türklerinin Millî Mücadelesi) kitabını yayınladı.
  
  ABD tarafından 1954 yılında Münih'te kurulan (Sovyetler Birliği'ni Araştırma ve Öğrenme Enstitüsü) ve (Paris Bloku)nda Kırım Millî Merkezi temsilcisi sıfatıyla Kırım Türk - Tatarlarını ve dâvalarını müdafaa ve temsil eden Dr. Edige M. Kırımal, Enstitü tarafından yayınlanan Türkçe “DERGİ ” mecmuasının kapanıncaya kadar sorumlu müdürlüğünü yaptı. 1972 yılında Enstitü kapanınca emekli oldu. Hastalanıncaya kadar Paris Bloku'nda Kırım Millî Merkezi temsilciliği görevine devam etti.
  
  
  Son olarak 1975’te Türkiye’de yaz tatilini geçiren Edige bey 10 Aralık 1975 Münih'e döndü.
  
  Bu gezi, onun Türkiye'ye son gezisi ve çok sevdiği İstanbul'a vedâsı oldu.1977 yılında hastalanan Dr. Edige M. Kırımal mide kanseri teşhisi ile ameliyat edilerek midesinin % 80’i alındı. Daha sonra karyolasından düşmesi sonucu dikişlerinin sökülmesi üzerine tekrar ameliyat edildi.
  
  Sonunda Kırım Türk - Tatarları için çetin bir mücadele ile başarılı çalışmalar yürüten bu büyük idealist ve tatbikatçı gözlerini, yerine getirdiği büyük hizmetlerin huzuru ve gururu içinde 22 Nisan 1980 günü 69 yaşında sessizce kapayarak, çok sevdiği Kırım Türk -Tatar milletine veda etti.
  
  Arslan adında bir tek kardesi ve mirasçısı kaldı. Mustafa Edige Kırımal, bütün hayatı boyunca Kırım'ın istiklâli ve bütün esir Türklerin kurtuluşu mücadelesinde üzerine düşen vazifeyi hakkıyle yapan bir kahramandı. Milletini tarih boyunca yok etmeye çalışan düşmana karşı daima en iyi şekilde hazırlıklı olmanın, dostunu ve hasmını iyi tanımanın, idealinin her yerde müdafaasını en iyi şekilde yapabilmek için bilgi ve ilimle teçhiz edilmenin şart olduğunu çok iyi bilirdi. Bu sahada kendi kendini yetiştirmişti.
  
  O, bir sosyoloji doktoruydu. Rusça, Almanca ve Lehçe’yi ana dili gibi bilmekte ve bu dillerde idealini savunabilme yeteneğine de sahip bulunmakta idi. Rus ve Çin esiri Türk ülkeleriyle birlikte “Kırım Türk - Tatarlarının esaretten kurtuluş ve öz devlet yönetimine kavuşabilme millî davası” uğrunda ölünceye kadar çalışmış, irade ve azim kuvvetini bu yolda geliştirmiş, çalışma kabiliyetini bu ideal uğrunda pekleştirmiş, davasını bir ömür boyu ciddi ve başarılı olarak savunmuştur."
  
  [align=center]Tanrı Türkü Korusun
  
  Yıldıray Sarı[/align]
  
  ФОТО: http://yildiraysari.com/habervefaliyet/edigekirimlimunihtorenresimleri.htm