11/17/2006 | stefan

Францішак Хлус, Марцін Юр
http://txt.knihi.com/chlus/historyja.html
Праўдзівая гісторыя Кацапа, Хахла і Бульбаша, пераказаная Вечным Жыдам


Ад выдаўцоў

Як абазнаныя даследчыкі мінуўшчыны мы аўтарытэтна сцвярджаем: гісторыі, як навукі, не існуе.
Абгрунтаванне такога сцвярдження знаходзіцца навідавоку.
Агульнавядома: вывучэнне гісторыі пачынаецца з першакрыніцаў. Калі першакрыніца адна, аніякіх праблемаў у даследчыка не ўзнікае. Гісторыку нічога не застаецца, як даверліва пераказваць напісанае папярэднікам і не думаць, кім той быў: праўдзівым сведкам ці зламысным фальсіфікатарам падзеяў.
Праблемы пачынаюцца, калі першакрыніцаў некалькі. І чым іх больш, тым горай даследчыку, бо першакрыніцы заўсёды супярэчаць адна адной. Мы доўга расшуквалі якія-небудзь гістарычныя крыніцы, якія б цалкам супадалі ў апісаннях фактаў і ў іх трактоўцы і, як не дзіва, знайшні. Толькі неўзабаве высвятлілася, што адзін старажытны гісторык папросту спісаў у другога.
Такім чынам больш меньш вартым даверу летапісцам можа быць толькі старонні, незацікаўлены назіральнік.
Не так даўно пад Бабруйскам была зруйнавана старажытная сінагога. П'яныя калгаснікі, якія расцягвалі сцены на цэглу, знайшлі ў падмурках вялізны скураны скрутак з загадкавымі пісьмёнамі. Замбаваныя беларускім тэлевізійным сатанінствам, калгаснікі палічылі, што гэта - шыфроўка-інструкцыя з Рады Эўропы да беларускіх нацыяналістаў, экстрэмістаў ды іншых тэрарыстаў. Калі ж побач са скруткам не знайшлося парашута, рацыі, выбуховых рэчываў ды іншага шпіёнскага спшэнту, калгаснікі супакоіліся і панеслі знаходку ў пункт прыёма макулатуры, каб на прыдбаныя грошы прыкупіць свайго ўлюбёнага пітва - спіртовай вадкасцi для распальвання прымусоў.
На шчасце, у пункце прыёма макулатуры з выпадку аказаліся мы, вядомыя менскія старэтнікі Францішак Хлус і Марцін Юр. Мы выкупілі скрутак, прагледзілі яго і адразу зразумелі, што невядомыя знакі - літары старажытнага габрэйска алфавіта. Гістарычная сенсацыя была навідавоку - у нашых руках.
Расшыфроўка тэксту заняла некалькі гадоў, але ж нашы намаганні не сталіся дарэмнымі. Старажытны скрутак аказаўся гістарычным дзённікам, які на працягу некалькі стагодзяў вёў Вечны Жыд - самы знакаміты ў сусветнай гісторыі бежанец. На вялікі жаль, нейкі невядомы калгаснік адарваў пачатак скуранога скрутка на сцелькі ў боты, і таму першыя старонкі летапісу ўжо назаўсёды страчаны для сусветнае гістарычнае навукі. Але ж дзённік Вечнага Жыда, які доўгі час вандраваў на тутэйшых абшарах, можа быць цалкам прыняты на веру як сведчанне асобы, абсалютна незацікаўленай у фальсіфікацыі гісторыі трох сусветна знаных братэрскіх народаў Кацапаў, Хахлоў і Бульбашоў, больш вядомых як расейцы, украінцы і беларусы...

Францішак Хлус, Марцін Юр


ДЗЁННІК ВЕЧНАГА ЖЫДА

...людзьмі звацца!..

...адкінуў хвост і злез з дрэва. Гэта быў валасаты полаваспелы самец з пахмурным позіркам і нязграбнай постаццю. Свае пачуцці калматы фацэт выяўляў рыкам і мыканнем; у залежнасці ад настрою і ступені сытасці. Істота, вядомая як Homo Slavіanikus, толькі збольшага нагадвала чалавека, але пераўзыходзіла ўсіх астатніх суродзічаў інтэлектам і адсутнасцю хваста.
Ягонымі паводзінамі кіравалі тры асноўныя жаданні - голад, смага і покліч плоці. Калі першыя два можна было спаталіць на самоце, то дзеля задавальнення трэццяга яму давялося пайсці на хітрыкі.
На дрэвах панавала бязладная палігамія: далёкія і блізкія сваякі Homo Slavіanikus'а кахаліся са сваімі сёстрамі, братамі і нават бабулямі. Розум Homo Slavіanikus'а і дазволіў яму вынайсці адпаведную умовам прынаду. Ён назбіраў ракавак-перловіц, нанізаў іх на пруток, паклаў на паляне і свіснуў. З дрэваў пасыпаліся самкі; за бліскучую біжутэрыю любая самка згодная на ўсё.
Юрлівец меў з чаго выбраць: самкі маладыя і старыя, прыгожыя і агідныя. Homo Slavіanikus адлавіў з дзесятак, але ўпадабаў толькі трох.
Праз дзевяць месяцаў, як і трэба было чакаць, у кожнае з самак адзін па адным, нарадзіліся хлопчыкі.
Старэйшы, як падрос, стаў больш за братоў падобны да бацькі. Гэта быў брутальны, неасэнсавана злосны дзяцюк, вялікі аматар бражкі, якую ён шляхам доўгіх эксперыментаў выйнашаў разам з бацькам. Улюблёным заняткам старэйшага з сыноў Homo Slavіanikus'а было хадзіць нападпітку па лесе і выварочваць з каранямі дубы. Не менш за гэта ён любіў граміць іншародцаў: суседніх Homo Slavіanikus'аў, Варагаў, Яцьвагаў, Эстаў, Жмудзякоў, а больш за ўсё - Жыдоў. Першай ахвярай старэйшага брата стаў Моўша Кац, за што пагромшчык і атрымаў імя Кацап.
Сярэдні сын вызначаўся лірычным сантыментам і неспатольнай любоўю да варэнікаў. З дрэва, паваленага старэйшым братам, ён зрабіў скрыню, нацягнуў на яе кішкі і назваў гэтую спаруду кобзай. З біклагай крадзенай у старэйшага брата бражкі і вялікай торбай варэнікаў ён выходзіў у стэп шырокую і спяваў немудрагелістыя песні. Па-над стэпавым кавылём тырчалі адно ўзнятыя ветрам валасы, за што сярэдняга брата і празвалі Хахлом.
Малодшы сын, як і мае быць, быў самы дурны. Ён пагаджаўся на ўсё: прыбіраць паскудствы старэйшага брата, са слязьмі на вачах слухаць спевы сярэдняга, «абы не было вайны». Мовай не валодаў цалкам: калі бацька пытаўся яго, дзе браты, малодшы гучна шчоўкаў пальцам па няголенай шыі і нязменна адказваў: «Буль-буль».
За гэта малодшага брата і назвалі Бульбашом.
Калі браты дасягнулі полаваспеласці, бацька вывеў іх на скрыжаванне дарог і загадаў разыйсціся ў розныя бакі.
- Спыніцеся, як натрапіце на тое, чаго раней ніколі не бачылі, - загадаў ён. - А там - пладзіцеся і памнажайцеся!
І браты разыйшліся ў розныя бакі...
З гэтага моманту і пачынаецца гісторыя ўзнікнення сем'яў, дзяржаваў і прыватнай уласнасці.

Новая зямля

Прарадзіма Homo Slavіanikus'а знаходзілася на сутыку пракаветных лясоў, дзікага стэпу і загібельнай дрыгвы.
Кацап скарыстаў права старэйшага брата і першым абраў напрамак - пайшоў на ўсход сонца, у лясы. Ён ішоў за сонцам тры дні, пакуль хапала брагі ў бацькавай біклажцы. Калі ж на чацьвертыя суткі старэйшы брат працьверазеў, то высвятліў, што апынуўся ў матэчнай пушчы. Шумел камыш, деревья гнулись, и ночка темная была. Непраходныя зарасці зыркалі на Кацапа спалоханымі воўчымі вачыма. Абсалютна працьверазеўшы маладзён цвёрда вырашыў накласці на сябе рукі. Ён угнуў голаў, заплюшчыў вочы і, у спадзяванні беспакутнае смерці, пабег да бліжэйшага дуба, каб раскраіць чэрап аб ствол. Раптам ягоны лоб упёрся ў нешта мяккае. Кацап узняў голаў і ўбачыў, што стаіць перад тоўстым пузатым дзядзькам з доўгімі пэйсамі. За спіной пэйсатага цямнеў церамок з прывабнаю шчыльдай: «КАБАКЪ».
- Жыд! - узрадаваўся Кацап. - Што ты на маёй зямлі робіш?
Не дачакаўшыся адказу, старэйшы брат забіў Жыда кулаком.
Начынне кабака пераўзайшло самыя смелыя спадзяванні. У піўніцы Кацап адшукаў халерную колькасць піва, віна і настойкі на мухаморах. Але больш за ўсё яго ўразілі жбаны з белай каламутнай вадкасцю - гэта была брага. Выпіўшы мо з вядро, старэйшы брат узяўся брыдка лаяць Жыдоў, якія свядома спайваюць Homo Slavіanikus'аў, пасля чаго заснуў.
Раніцою, з новым глытком брагі, Кацап вырашыў, што гэтая новая зямля і стане радзімай ягонага народа...
Сярэдні брат, звыклы да выгодаў жыцця, рушыў на поўдзень, у дзікі стэп. Хахол выправіўся ў шлях амаль цвярозы, бо Кацап на развітанне выжлукціў з ягонае біклагі ледзь не ўсю бражку. Прыпякала сонейка, дзмуў вецярок, і чупрына на галаве Хахла варушылася, нібы жывая. Размілаваны сярэдні брат выцягнуў кобзу і заспяваў песню пра волю і долю. Ён даспяваў думу, даеў апошнія варэнікі і нечакана адчуў боль за бессэнсоўна пражыты дзень. Хацелася выпіць, але есці хацелася яшчэ больш.
Нечакана з-за спіны сярэдняга брата пачулася рохканне. Хахол азірнуўся і ўбачыў мілую істоту: брудна-ружовая скура з жорсткай шчэццю, доўгі лыч, агрэсіўны позірк маленькіх вачэй, дурнаватая ўсмешка закарэлага роту...
- Брат... Старэйшы! - прыгадалася Хахлу, і ён з асалодаю, што было моцы, даў у гнюсны лыч выспятка. Істота завішчэла і перакулілася дагары нагамі.
Ціхая стэповая ноч поўнілася пяшчотай: дыяменты зораў, жоўтая поўня і водар смажанага сала па-над бязмежным морам сівога кавыля...
З раніцы Хахол абсмактаў свінячую скуру, заспяваў песню пад акампанімент кобзы і зразумеў, што лепш за гэтае месца яму ўжо не знайсці...
Малодшы брат абраў заходні шлях, бо нічога іншага, апроч дрыгвы, буслоў і жабаў яму не засталося. Бульбаш выправіўся ў шлях без пітва і харчоў, бо выпіўку і закуску ў яго забралі старэйшыя браты.
Пошукі новай зямлі выдаліся пакутлівымі і зморнымі. Бульбашовы ногі вязлі ў дрыгве, хмызы абдзіралі твар, а аднойчы яго ўкусіла гадзюка. Штовечар знясілены малодшы брат клаўся спаць на купіну і з агідай аглядаў краявід: чырвоны захад над зялёным балотам і самотная бяроза леваруч. Так і засынаў з расплюшчынымі вачыма. А на раніцу ўжо самі сабою складаліся радкі: «...мая шыпшына - зялёны ліст, чырвоны цвет». Сярод братоў Бульбаш заўсёды лічыўся дурнем, бо быў схільны да паэзіі, якая не давала матэрыяльных выгодаў.
Малодшы брат доўга і марна шукаў месца, прыдатнага для жытла, і засыпаючы штовечар на новай купіне, бачыў адно і тое ж: чырвоны захад над зялёным балотам. «Вось сымбаль твой, забыты краю родны!» - склаўся ў яго новы радок. З тых часоў спалучэнне чырвонага і зялёнага колераў выклікала ў Бульбаша і агіду, і замілаванне адначасова.
- Куды яшчэ ісці з тае зямлі, якая здольная нараджаць вершы? - запытаўся ў сябе малодшы брат і вырашыў назаўсёды застацца на балотнай выспе, ізаляванай ад усяго цывілізаванага свету...
Кацап, Хахол і Бульбаш пасяліліся на ўпадабаных імі землях назаўсёды. Яны пладзіліся і памнажаліся, аралі зямлю, будавалі гарады, ваявалі і гандлявалі з суседзямі. І вось аднойчы іх нашчадкі вырашылі сустрэцца...

Магутны Божа

Кацапы, Хахлы і Бульбашы выправілі на братэрскую сустрэчу сваіх князёў. Хахлы - Уладзіміра, Бульбашы - Рагвалода. Нашчадкі старэйшага брата таксама накіравалі на сустрэчу нейкага княза. Але ён, як вядзецца ў Кацапаў, напіўся ў дарозе так моцна, што нават не змог выразна назваць сваё імя летапісцу. З тае прычыны гэты князь назаўсёды застаўся невядомым для гісторыі Homo Slavіanikus'аў.
Сустрэча адбывалася на памежжы Кацапшчыны, Хахляндыі і Бульбашыі, у слынным горадзе Кіеве - рэзыдэнцыі хахляцкага князя.
Уладзімір з Рагвалодам селі за стол, а невядомага кацапскага правадыра паклалі пад лаву і сунулі яму ў рот памачаны ў бразе лапаць з княскай нагі, бо нашчадак старэйшага сына Homo Slavіanikus'а надта брыдка лаяўся.
Князі па-сваяцку выпілі брагі, закусілі салам з цыбуляй, і пад гукі хахляцкае кобзы павялі няхітрую гаворку, як разам шукаць ім к шчасцю дарог.
Магчыма, князі і знайшлі б дарогу да шчасця, але нечакана ў палацы Уладзіміра з'явіліся два дзіўныя фацэты. Адзін - як лунь белы стары, са срэбным бізуном. Другі - шляхетны маладзён на кані, узброены дзідаю. Прыблуды без дазволу падыйшлі да стала. Маладзён падчапіў дзідаю самы смачны шмат сала, а дзядок ляснуў бізуном па руках Рагвалода і ўмомант адабраў у яго жбан з брагай.
- Ты шалёны стары, хто цябе дзе хаваў! - абурыўся князь Бульбашоў, гледзячы, як нахабны дзядок жлукціць чужое спіртное.
- Хто з'їв моє сало? - залямантаваў князь Хахлоў, зыркаючы вачыма на маладзёна.
Невядомы кацапскі князь, што ляжаў пад лаваю, выплюнуў лапаць і радасна замацюкнуўся, але гаспадар палаца ўдарам нагі прымусіў яго змоўкнуць.
- Мы - магутныя Богі! - у адзін голас адказалі прыблуды. - Богі, якім вы моліцеся, але якіх вы раней ніколі не бачылі.
Шляхетны вершнік праглынуў апошні кавалак сала, аблізаў дзіду і абвясціў:
- Я - Ярыла, апякун усяго існага на зямлі, і таму Homo Slavіanikus'ы мусяць ахвераваць мне штодня самую тлустую свінню!
- А я - Бог маланак і агню Пярун! - назваўся дзядок, - і таму Homo Slavіanikus'ы мусяць штовечар ахвяраваць мне бочку вогненай вады!
Князі пераглянуліся, і твары іх сталі суворыя. Нават зверскі п'яны кацапскі правадыр незадаволена замычэў пад лавай.
- А пайшлі вы ў дупу, магутныя Богі! - у адзін голас параілі князі. - Гэй, дружына, узяць іх!
Целаахоўнікі Уладзіміра ўмомант схапілі Перуна і павалаклі яго да Дняпра. Ревів та стогнав Дніпр широкий, і сівая галава лунала па-над хвалямі, покуль не захлынулася. Зляканы Ярыла прышпорыў каня і пагнаў да самога краю дзікіх кацапскіх лясоў. Там вершнік з дзідаю і атабарыўся пад чужым імём Юр'я (у Кацапаў - Георгия Победоносца).
Нараніцу князі пахмяліліся і прыйшлі да высновы: жыць без Багоў не выпадае. І Уладзімір, на правах гаспадара, вырашыў абвесціць адкрыты конкурс на пасаду Бога. Гэты рэлігійны тэндар увайшоў у гісторыю Homo Slavіanikus'аў як «Іспыт вераў».
Першымі на запрашэнне, як і мае быць, прыбеглі Жыды. І хаця гэтыя аматары мацы, замешанай на першай крыві хрысціянскіх цнатлівак, з пенаю ў роце нахвальвалі сваю веру і лаялі чужыя, высокаму журы не спадабалася ў юдаізме дзве рэчы: абразанне і забарона есці свініну. Хахляцкі князь Уладзімір, які меў да свініны генетычны сантымент, раз'юшыўся і прагнаў Жыдоў.
Наступным днем у Кіеў прыехалі Магаметане. Але запаветы Карану падаліся Homo Slavіanikus'ам яшчэ больш жорсткімі і бесчалавечнымі. Да абразання і забароны есці свініну дадалося табу на алкаголь. Калі пахмельны кацапскі князь пачуў пра апошнюю забарону, дык накінуўся на Магаметанаў з мячом.
- Алах усё адно Акбар! - прамовілі перад смерцю місіянеры Магаметанаў, - а ты, Кацап, праз тысячу год яшчэ моцна пашкадуеш за тое, што зняважыў Алаха...
- Веселіе Русі ёсць піці! - пракаментаваў Уладзімір.
Ён загадаў прыбраць трупы ісламскіх фундаменталістаў, падцерці падлогу, пасля чаго паставіў на стол чарговы жбан.
Вялікія шанцы на поспех мелі пасланцы Ватыкану. Папа Рымскі, які выпраўляў у землі Homo Slavіanikus'аў сваіх легатаў, забавязаў іх перадаць князям воз віна і статак свінняў. Але схільныя да алкагалізму легаты выпілі ўсё віно яшчэ пры пераходзе цераз Альпы. На шляху да Кіева Папскія місіянеры слушна вырашылі, што закуска без віна - рэч непатрэбная. Усю дарогу да земляў Homo Slavіanikus'аў яны мянялі свінняў на віно, і таму прыбылі да рэзыдэнцыі Уладзіміра толькі са Словам Божым...
Хітрыя Грэкі, хоць і дабраліся да Кіева апошнімі, але падрыхтаваліся да сустрэчы, як след. Бізантыйскія місіянеры спярша выставілі князям хабар: бражку, піва, мёд і віно, ды падкацілі да княскага стала воз закускі. Уладзімір, Рагвалод і невядомы кацапскі князь пілі, елі, але, між іншым, пазіралі ў вакно: разбэшчаныя ўвагай міжнароднае супольнасці, яны чакалі яшчэ пасланцоў Індыі і Кітаю.
Але Грэкі, абазнаныя ў загадкавай душы Homo Slavіanikus'аў, дакладна ведалі, чым купіць князёў. Паслы канстантынопальскага Патрыярха былі перакананыя, што пасля п'янкі Homo Slavіanikus'аў абавязкова пацягне ў блуд.
Грэкі не памыліліся... Не паспеў невядомы кацапскі князь вымавіць сакраментальную фразу «Бабу бы цяпер», як грэцкія святары вывалаклі з натоўпу ладную бізантыйскую дзеўку - імператарскую дачку Ганну. Уладзімір, на правах гаспадара, пацягнуў да яе перапэцканые салам рукі.
- Спачатку ўсе Homo Slavіanikus'ы мусяць прыняць хрост! - хітра ўсміхнуліся бізантыйскія місіянеры.
Так Уладзімір, Рагвалод і невядомы кацапскі князь амаль што схіліліся прыняць хрост грэцкага ўзору. Але гісторыя гэта мела надта нечаканы працяг...

Раскіданае гняздо

Князь Рагвалод меў незлічоную процьму дзяцей ці не ў кожным горадзе і вёсцы Бульбашыі. З гэтае прычыны ўдзячны народ нездарма называй свайго правадыра Бацькам, а сваю Радзіму - Бацькаўшчынай. Сярод дзяцей Рагвалода вылучалася дачка Рагнеда - гэта была надзвычай разумная і анёльскі прыгожая дзяўчына.
Пра яе і згадаў князь Бульбашоў у палацы хахляцкага князя Уладзіміра ў той самы момант, калі хітрыя грэкі вывалаклі з натоўпу бізантыйскую дзеўку - імператарскую дачку Ганну.
- Мая Рагнеда прыгажэйшая за вашу грэцкую курыцу! - пераканана запэўніў Рагвалод.
- А табе, Рагвалодзе, ніхто і не прапануе кахацца з маёй Ганнаю! - раз'юшыўся Уладзімір.
Рагвалод смяротна пакрыўдзіўся і на гаспадара, і на Грэкаў, і на бізантыйскую курыцу, і нават на новага магутнага Бога. Ён сеў на каня і паскакаў у Полацак; на той час гэты слынны бульбашскі горад быў не горшы за Кіеў.
Сквапны Ўладзімір уздыхнуў з палёгкаю - на думку Хахла, ненажэрны Бульбаш ледзьве не давёў да банкрутства гаспадарку кіеўскага княства. Апошняму госцю, невядомаму кацапскаму князю, Уладзімір даў рады: надзеў п'яному крыж на шыю і сунуў за крысо свінога кажушка жбан з каламутнай брагай.
- Гэта - святая вада! - патлумачыў ён госцю перад тым, як даць яму нагою пад дупу.
Цяпер князь Хахлоў нарэшце паверыў, што ніхто не перашкодзіць яму авалодаць дачкой бізантыйскага імператара.
Але хітрыя Грэкі нагадалі яму пра дамову: хрост мусяць прыняць усе тры Homo Slavіanikus'ы. Давялося нецярпліваму Ўладзіміру склікаць дружыну і рушыць на Полацак, каб абярнуць у новую веру малодшых братоў-Бульбашоў. Мужныя палачане доўга трымаліся ў хахляцкай аблозе, і здаліся на літасць пераможцы толькі тады, калі выпілі ўсю брагу і з'елі апошніх свінняў.
Помслівы Уладзімір дарэшты раскідаў радавое гняздо Рагвалода. Ён спаліў Полацак, уласнаручна забіў правадыра Бульбашоў і паспрабаваў прылюдна згвалціць прыгажуню Рагнеду. Хахляцкі князь склікаў дружыну, спусціў нагавіцы і распрануў Рагвалодаву дачку.
Ледзьве маладая князёўна ўбачыла струк Уладзіміра, як здзекліва вымавіла:
- І гэта бацька ўсіх Хахлоў? Цяпер зразумела, чаму ў Хахляндыі няма сапраўднага палітычнага лідара!
Уладзіміру стала сорамна. Княскі твар наліўся дурною крывёю і стаў чырванейшым за захад над балотам. Менавіта ў той момант дружына і празвала яго Ўладзімір - Чырвонае Сонейка.
Князь сеў на зямлю і, гледзячы на свой зморшчаны струк, пачаў горача шаптаць малітвы, якім навучыўся ў грэцкіх місіянераў. І здарыўся цуд! Ці тое малітвы дапамаглі Ўладзіміру набыць эрекцыю, ці тое Рагнеда сапраўды была пекнай паненкай, але хахляцкі лідар здзейсніў мужчынскі намер яшчэ да таго, як зорка Венера ўзыйшла над зямлею раскіданага гнязда Рагвалодавай сям'і.
Праз дзевяць месяцаў у Рагнеды нарадзіўся сын Ізяслаў. Разам з чарговай жонкай, сынам і статкам нявольніц для свайго гарэма Ўладзімір вярнуўся да Кіева. Але імператарскай дачкі Ганны ўжо не было ў княскае рэзыдэнцыі.
- Дзе мая баба? - гаркнуў ён на Грэкаў.
- На Моры Хвалынскім, у слынным горадзе Херсанесе! - хітра пасмяхнуліся пасланцы канстантынопальскага Патрыярха.
- Чаму?
- Бліжэйшы хрысціянскі храм толькі там! - запэўнілі Грэкі.
Уладзімір страшна абурыўся. Ён пасадзіў сваю дружыну на чаўны і сувора загадаў прывесці бізантыйскую дзеўку ў Кіеў. У чаканні сваіх ваяроў хахляцкі князь бавіў час, святкуючы будучую перамогу над Грэкамі.
Але аблога Херсанеса зацягнулася на гады. Старэлі жонкі, падрасталі дзеці, у тым ліку і Рагнедзін сын Ізяслаў. Баючыся, што імператар Бізантыі перадумае аддаваць дачку Ганну ў дынастычна-шлюбную няволю, Уладзімір сам выправіўся пад сцены Херсанеса. Ён спаліў горад, разбурыў нямала хрысціянскіх храмаў, перабіў амаль усіх святароў, апаскудзіў мясцовыя святыні, пасля чаго, нарэшце, прыняў сапраўдны хрост і спазнаў таямніцу хрысціянскага шлюбу. З нарабаванымі скарбамі, статкам паланёных хрысціянаў і з чарговай жонкай Ганнай шчаслівы неафіт вярнуўся ў стольны град Кіеў.
Але Рагнеда ніяк не магла дараваць Уладзіміру раскіданага радавога гнязда. Усе гады яна выхоўвала ў сына Ізяслава нянавісць да хахляцкага бацькі. Але бацька даўно забыўся на старую сям'ю: увесь вольны час ён бавіў на ложку з князёўнаю Ганнай, абазнанай у вытанчаным бізантыйска-азіятскім сэксе. Правадыр Хахлоў забыўся на ўсе ўлюбёныя забавы: яго не цікавілі ані вайсковыя паходы, ані балі, ані паляванне на тураў, ані абсмоктванне свінячых скурак. Ад сэкса па-бізантыйску небарака Ўладзімір счарнеў і схуднеў - здавалася, Ганна высмактала з яго ўсю мужчынскую моц. У правадыра Хахлоў захаваўся толькі адзін генетычны рэфлекс: княскія вочы запальваліся адно пры чароўным слове «бражка».
Падступная Рагнеда зразумела: надыйшоў яе час. Яна заквасіла на княскім лецішчы ў вёсцы Прадславіна бочку брагі, засмажыла самую тлустую свінню і паслала да Ўладзіміра цыдулку: «Любы, мы з Ізяславам п'ем і закусваем. Трэцім будзеш?»
Натуральна, Уладзімір, як праўдзівы Homo Slavіanikus пагадзіўся стаць трэцім. Ён сказаў жонцы Ганне, што выпраўляецца ў паход на Полаўцаў, а сам, таемна ад усіх, перабраўся ў Прадславіна.
Уладзімір, саслабелы ад рэгулярнага ўжывання сухога грэцкага віна, не вытрымаў і жбана брагі, зробленай па бульбашскім рэцэпце. З надыходам ночы князь паваліўся спаць. Рагнеда выцягнула з похвы меч і ўдарыла былога мужа нагой. Князь Хахлоў адразу прачнуўся і злякана паглядзеў на Рагвалодаву дачку з мячом у руках.
- Помніш, калі я спаткаўся з табою, зорка Венера ўзыйшла? - лісліва нагадаў Уладзімір, роспачна пазіраючы на вострае лязо.
Рагнеда размілавалася ад успамінаў і страціла пільнасць. Працверазелы Ўладзімір выхапіў з ёйнае рукі меч. Ён ужо збіраўся адсекчы былой жонцы голаў, але ў гэты момант у спачывальню ўскочыў Ізяслаў, які быў сабраўся падглядаць забавы дарослых.
- І ты, Ізя? - ачмурэў хахляцкі князь.
Ізяслаў выхапіў свой дзіцячы меч і сувора прамовіў:
- Бацька, не думай, што ты тут адзін!
Уражаны Ўладзімір не толькі дараваў Рагнедзе жыццё, але, ад граха падалей, выслаў яе з сынам на Бацькаўшчыну, да раскіданага гнязда Рагвалодава. Так Бульбашы зноў займелі свайго князя.
Неўзабаве для Рагнеды і Ізяслава быў збудаваны горад Заслаўе. Дачка Рагвалода паверыла ў адзінага магутнага Бога і пашырыла хрысціянства ў Бульбашыі. Перад смерцю яна пастрыглася ў манахіні пад імём Анастасія.
Ёйны былы муж Уладзімір - Чырвонае Сонейка пражыў доўгае ліхтужнае жыццё. Ён пашыраў свой гарэм, кляўся ў сяброўстве на Бібліі, пасля чаго адразу забіваў даверлівых сяброў, і не было ніводнага дня і ніводнае ночы, каб ён не парушыў хаця б адзін з Дзесяці запаветаў.
Але ўсё гэта не зашкодзіла Кацапскай Праваслаўнай Царкве далучыць Владимира - Красное Солнышко да рангу раўнаапостальных святых...

Людзі на балоце

Наступныя сто гадоў нашчадкі Homo Slavіanikus'а сустракаліся зрэдку. Братэрскія народы былі надта занятыя пільнымі справамі.
Кацапы з нязменным імпэтам, але са зменлівым поспехам ваявалі з іншародцамі: Мардвой, Чуддзю, Эстамі і іншай дробнай навалаччу.
Хахлы гадавалі свінняў, пілі бражку, хадзілі ў госці да кумаўёў, адбіваліся ад Полаўцаў і цягнулі ў свае ложкі палавецкіх дзевак.
Бульбашы, узрадаваныя, што старэйшыя браты часова забыліся на іх існаванне, па-ранейшаму сядзелі на балотнае выспе, ізаляваная ад кшталтаў сусветнай цывілізацыі і штовечар любаваліся на захад сонца.
Але гэтыя людзі на балоце былі не такімі дурнымі, як падавалася іх суседзям. Нашчадкі малодшага брата Homo Slavіanikus'а нарэшце навучыліся мець выгоды з геапалітычнага становішча сваёй дзяржавы. Бульбашы збудавалі на кожнае выспе па блокпасту і абклалі мытам падарожнікаў. Мыта плацілі ўсе: і мусульманскія гандляры зброяй, і варажскія экспарцёры, якія вывозілі з Усходу традыцыйны кацапскі энэрганосьбіт (спіртное), і кацапскія прамысловыя шпіёны, якія рабавалі на Захадзе тагачасныя тэхналогіі вытворчасці «вогненае вады», і каўказскія купцы кветкамі, садавінай і гароднінай... Мытныя пасты множыліся і пашыраліся: так здольныя да камерцыі Бульбашы заснавалі свае калоніі Ноўгарад і Пскоў.
Але ў людзей на балоце нараджаліся не толькі мытнікі, камерсанты і паэты. Час ад часу Бульбашыя дарыла свету праўдзівых махляроў...
Галоўным тагачасным мытнікам краіны быў князь Усяслаў, праўнук князёўны Рагнеды. Відавочна, гэта быў дробны палітычны авантурыст, але яго баяліся і паважалі ўсе: і самі Бульбашы, і Кацапы з Хахламі, і варажскія госці, і нават грэцкія святары. Пра Ўсяслава казалі, што ён, нібыта, нарадзіўся ад чараў, умее перакідацца ў воўка і здольны за дзень абегчы з інспекцыяй усе памежныя блокпасты Бульбашыі.
Але на самой справе ўсё гэта было маною: падобныя плёткі па загадзе самога Ўсяслава распускалі пра яго купленыя за мытныя грошы гусляры і летапісцы. Так у выніку добра спланаванай PR-акцыі палітычны лідар Бульбашыі прыдбаў мянушку «Чарадзей» і лічыўся народным правадыром да самое смерці.
Натуральна, не ўсім навакольным народам падабалася плаціць мыта, а найперш - сквапным Хахлам. Нечакана кіеўскія князі, браты Яраславічы, захапілі Ноўгарад - першы мытны блокпост на шляху з Варагаў у Грэкі. Хахлы самі хацелі браць грошы з падарожных.
- Паглядзем, які ты Чарадзей! - з'едліва сказалі нахабныя кіеўляне.
Покуль Усяслаў з дружынаю мытнікаў адбіваў Ноўгарад, хітрыя братаны Яраславічы абклалі Менск - галоўны мытны тэрмінал Бульбашыі. Хахлы спалілі склады з таварамі, але, як і мае быць, захавалі піўніцу са спіртным. Хахляцкае войска наладзіла на берагах Нямігі і Свіслачы традыцыйны для Homo Slavіanikus'аў пікнік са смажанінай, спіртным і п'янымі бойкамі, і потым доўга браты Яраславічы расшуквалі сваіх ваяроў па навакольных хмызах.
Неўзабаве з'явіліся Бульбашы. Яны былі цвярозыя, а таму злыя, і з гэтае прычыны з лёгкасцю перабілі п'янае хахляцкае войска. Нямігі крывавыя берагі не дабром былі засеяны - засеяны былі касцьмі...
Ацалелыя ў навакольных хмызах хахляцкія ваяры на чале з братанамі Яраславічамі нараніцу пакутвалі з пахмелля. Сунуцца назад ў Менск яны пабаяліся, менавіта таму і выправілася па бімбер да бліжэйшае піўніцы - у Воршу. Там, паміж першай і другой чаркай, у гнюсных Яраславічаў і нарадзіўся падступны план. Братаны паслалі да Ўсяслава ганца з прапановаю выпіць і замірыцца, у чым Яраславічы прысягалі на сымболях, святых для кожнага Homo Slavіanikus'а: на жбане з бражкай і на Святым Крыжы.
Хаця Ўсяслаў і сам быў прайдзісветам, але нават ён не мог даць рады, што браты здолеюць парушыць дубальтовую прысягу. Правадыр Бульбашоў разам з двума сынамі і невялікім атрадам сабутэльнікаў з'явіліся ў Воршы.
Вераломныя Яраславічы нават дзеля прыліку не налілі гасцям па чарцы. Яны адразу схапілі Ўсяслава, завезлі ў Кіеў і кінулі ў глыбокі поруб да жабаў і піявак.
Як ні дзіўна, ліхтугі не зламілі князя, бо цёмны поруб з бруднай тванню і гнюснымі крывасмокамі - родная стыхія для кожнага праўдзівага Бульбаша. Людзі, што нарадзіліся і выраслі на балоце, прызвычаіліся жыць і ў горшых умовах... Усяслаў бавіў час, палохаючы вартаўнікоў аповядамі са сваёй нібыта «чарадзейскай» біяграфіі і, натуральна, абяцаў наладзіць у Хахляндыі райскае жыццё, як толькі народ абярэ яго правадыром. Дасведчаны палітычны махляр быў перакананы, што неўзабаве ўвесь Кіеў толькі і стане гаварыць пра ягоныя звышнатуральныя палітычныя здольнасці.
Так яно і здарылася.
Варта было Яраславічам пацярпець нязначную паразку ад Полаўцаў, як прымхлівыя Хахлы кінуліся да поруба.
- Гэй ты, князь, гэй, праслаўны на цэлы бел свет! - загукалі яны і прапанавалі Усяславу заняць пасад кіеўскіх князеў.
Як сапраўдны дэмагог і папуліст, Усяслаў ведаў, што ад народнай любові да народнай нянавісці - адзін крок. І таму не рызыкаваў прасіць сябе двойчы. На чале кіеўскай дружыны ён разбіў Полаўцаў. Але ўзнагароды за перамогу Хахлы так і не атрымалі...
Схільны да фінансавага махлярства палітычны лідар Бульбашоў абяцаў аднавіць парваныя эканамічныя сувязі і ўтварыць агульную бязмытную прастору разам з Варагамі і Грэкамі. Усяслаў кляўся інтэграваць усіх Homo Slavіanikus'аў у адзіны агульны Саюз і абяцаў, што кожны грамадзянін гэтага Саюзу будзе мець штомесячны заробак ці то сто, ці то трыццаць умоўных адзінак (срэбнікаў). Шчодра аплочаныя летапісцы стварылы гэтаму авантурысту вобраз адзінага палітыка, якому варта давяраць. Калі ж наіўныя Homo Slavіanikus'ы перадалі махляру свае грошы на здяйсненне цыклапічных праектаў, ён прыхапіў казну і ўцёк на далёкую балотную выспу, бо толькі дурныя людзі на балоце працягвалі верыць ў звышнатуральныя палітычныя здольнасці гэтага злодзея і прайдзісвета...

...і ваякі на грозных канях!

Падзеі, якія разгортваліся на землях Homo Slavіanikus'аў у наступныя гады - прамыя наступствы ліхтужнага супрацьстаяння паміж тагачаснымі хрысціянскімі цэнтрамі.
Папа Рымскі, як праўдзівы спаткаемца св. Пятра, справядліва імкнуўся да глабалізацыі хрысціянства. Але гэтаму супрацьстаялі бізантыйскія імператары і прызначаныя імі Патрыярхі. Канстанцінопальскі Патрыярх, мо, і прызнаў бы першародства Рымскага Папы, каб апошні не быў хранічным алкаголікам, гнюсным ліхвяром і вытанчаным пралюбадзеем. Зрэшты, і канстанцінопальскі Патрыярх не вылучаўся цнатлівасцю. Ён уласнаручна катаваў палонных хрысціянаў, меў сталы працэнт ад таталізатара на Царградскім іпадроме і, напіваючыся віна, цягаў у патрыаршыю рызніцу манашак-німфетак.
Але асцярожны Патрыярх, баючыся імператарскага гневу і розгаласу, рабіў свае справы паціху, а звышнахабны Папа-вычварэнец, які не меў над сабой аніякага начальства, апорч Пана Бога, нават афішаваў свой гнюсны лад жыцця.
Гэткі падыход да грахоўных справаў і справакаваў міжканфесійны разлад.
Аднойчы, на тэалагічным дыспуце, бацькі Заходняе і Ўсходняе цэркваў паставілі пытанне рубам: варта ці не варта хаваць свае грахі ад цікаўнай грамадскасці. Пасланцы Патрыярха настойвалі на поўнае таямніцы граха. Папскіе легаты занялі супрацьлеглую пазіцыю. Царкоўныя іерархі так і не здолелі прыйсці да пагаднення. П'яны папскі легат выдраў паўбарады ў бізантыйскага архіярэя, а той, у сваю чаргу, ледзь не прыдушыў апанента ланцугом ад кадзіла. Раз'юшаныя бацькі цэркваў раз'ехаліся па сваіх парафіях. У выніку Канстанцінопальскі Патрыярх перадаў Рымскага Папу анафеме, за што і атрымаў адлучэнне ад царквы.
Але гэтая тэалагічная вайна атрымала нечаканы працяг на землях Homo Slavіanikus'аў...
Хітрыя Грэкі, якія прызвычаіліся грэбсці жар і грошы чужымі рукамі, нечакана наладзілі кантакт з дзікунамі, што жылі на бясконцых абшарах пустэчнае Азіі. Дзікуны, якія празываліся Татарамі, нават не здагадваліся пра існаванне заходняга ладу жыцця: хадзілі ў скуры, гадамі не мыліся, елі сырую каніну і ўвесь час бязмэтна вандравалі па Азіі. Грэцкія пасланцы, што прыбылі да татарскага хана, адразу растлумачылі ўсе выгоды азіятскай экспансіі ў цывілізаваны свет. Канстанцінопальскі архістратэг падсунуў хану сфальсіфікаваную мапу свету, на якой, нібыта між іншым, адсутнічала Бізантыя.
- Рушце на Захад, покуль не дабярэцеся сюды! - палец архістратэга ўказаў на Рым. - Тамтэйшы хан празываецца Папам Рымскім, у яго да халеры маладых дзевак, пародных скакуноў і бурдзюкоў з кумысам!
Татары дачакаліся зімы, каб змерзлі рэкі і балаты, і рушылі на Захад.
Першай збольшага абжытой краінай на шляху дзікуноў апынулася Кацапшчына. Але Татары нават не заўважылі кацапскіх халабудаў, замеценых снегам па самыя дахі - гэтак жа, як і паснулых на зіму тубыльцаў. Ваякі на грозных канях спалілі адно паўднёвыя гарады, што стаялі на пагорках. Там азіятскія дзікуны сапсавалі абсалютна ўсіх наяўных дзевак. З тых часоў у Кацапшчыне і нараджаюцца вузкавокія жоўтаскурыя байструкі, якія празмерна ганарацца расавай чысціней свайго народа.
Наступнай зямлёй на шляху Татараў была куды больш багатая і цывілізаваная Хахляндыя. Але недасведчаныя ў геаграфіі заваёўнікі палічылі Хахляндыю за Італію, а Кіеў - за Рым. Татары, як і абяцалі Грэкам, разбурылі сталіцу, згвалцілі ўсіх дзевак, а хахляцкага князя з рэшткамі дружыны загналі ў храм, які прынялі за Папскую рэзыдэнцыю, і спалілі яго на попел.
Неўзабаве хітрыя Грэкі праз сваіх гандлёвых шпіёнаў дазналіся пра памылку барбараў. Канстанцінопальскі імператар паспешліва выправіў пасольства ў Хахляндыю, але Грэкі спазніліся. На месцы Кіева яны ўбачылі адно рэшткі татарскага войска. Вузкавокія паганцы смажылі на вуголлях хрысціянскай сталіцы каніну, кідаючы абсмоктаныя косткі ацалелым хахляцкім князям.
- Гэта не Рым! - спрабавалі давесці Грэкі татарскаму хану.
- Рым... Рым... - радасна хрумкалі конскімі храшчамі качэўнікі.
Бізантыйцы зразумелі, што пераканаць дзікуноў не выпадае, і з тае прычыны абралі сваімі саюзнікамі недабітых Хахлоў.
- Растлумачце гэтым недавумкам, дзе знаходзіцца Рым! - загадалі Грэкі.
- Растлумачым! - прашамкаў дробны хахляцкі князь разбітым ротам,- але і мы пойдзем рабаваць Рым разам з Татарамі.
- Як ты будзеш рабаваць? Ты ж зубоў не маеш! - пасміхнуліся Грэкі.
- А я що не з'їм, то пінадкусую! - запэўніў новы хаўруснік Татараў.
Пасля гэтых словаў Грэкі пераканаліся, што перадалі справу ў надзейныя рукі, і вярнуліся да Канстанцінопаля.
Хахлы пайшлі на хаўрус з Татарамі не толькі з-за любові да рабаўніцтва. Яны пеставалі патаемную мару: калі ад заваёўнікаў дасталася старэйшым братам, дык малодшаму брату-дурню мусіць дастацца ўдвая больш. З тае прычыны Хахлы і павялі Татараў не ў Рым, а на поўнач - у Бульбашыю.
Але паход завяршыўся бясслаўна. Вясна заспела хаўруснікаў паміж пустак балот бульбашоўскай зямлі, на ўзбярэжжы ракі шумнацечнай. Усе коні патанулі ў раскіслай дрыгве, Татары ўзбіліся на купіны, дзе і пачалі дохнуць па адным з голаду.
У гэты час бульбашскі князь Рынкгольд, седзячы на выспе, цешыўся ўлюбёным краявідам: захадам над балотам. Як сапраўдны народны правадыр, ён нават не зважаў на нейкія галодные енкі. Ніхто з заваёўнікаў не выбраўся з багны жывым, і з тае прычыны праўдзівых сведкаў гэтага галадамору не засталося. Менавіта таму ўсе навакольныя народы і надалей уважалі бульбашскага князя непераможным ваяром.
Татары ладзілі яшчэ некалькі паходаў на Бульбашыю, але кожным разам адступалі ні з чым: ледзьве дзікуны бачылі тамтэйшых князёў, як згадвалі пра галадамор і збочвалі конеў назад.
Мо, азіятскія заваёўнікі, падбухтораныя Грэкамі, і мелі нейкія шанцы на поспех у далейшым, але Папа Рымскі, люты вораг Бізантыі, нечакана пайшоў у наступ. Ён навербаваў па ўсёй Эўропе дробную рыцарскую п'янь і погань, пасадзіў ваяроў на караблі і дэпартаваў іх у Малую Азію - без грошай, хлеба, віна і дзевак. Тым часам папскія легаты, якія прыбылі да двароў хрысціянскіх манархаў, распачалі новую ідэалагічную акцію. Са словаў папскіх пасланцоў выходзіла, нібыта рыцары - высокародныя змагары за Веру, Святога Айца і Айчыну вядуць антытэрарыстычную аперацію супраць ісламскіх фундаменталістаў, гандляроў гашышам і выкрадальнікаў хрысціянак.
Рыцарам вельмі хацелася віна і дзевак, і таму ім было да халеры, каму секчы голавы: сарацынскім тэрарыстам ці праваслаўным Грэкам. Але канстанцінопальскія шынкі і лупанарыі былі бліжэйшыя за іерусалімскія корчмы і бардэлі. Папскі нунцый, высланы ў Крыжовы паход, імпэтна падбухторваў ваякаў на грозных канях:
- Бійце ў сэрца іх - бійце мячамі, не давайце чужынцамі быць!
Рыцары білі ўсіх, хто не жадаў навярнуцца ў лацінства. Яны разрабавалі Канстанцінопаль і нават на нейкі час стварылі сваё каралеўства. Натуральна, пасля гэтага Грэкі не змаглі падбухторваць хаўруснікаў-дзікуноў да паходаў на Рым.
Так лацінскія і бізантыяскія цемрашалы, якія не знайшлі паразумення ў справе грэхазнаўства, ледзь не знішчылі хрысціянскую цывілізацыю, не маючы з гэтага аніякай карысці.
І толькі бульбашская багна, талерантнасць і памяркоўнасць людзей на балоце хаця б часова ўратавалі свет. Але нечакана ваякі на грозных канях аб'явіліся с другога боку...

Хто смяецца апошнім

Старажытныя этнографы і псіхолагі, якія вывучалі загадкавую душу Homo Slavіanikus'аў, аднадушна адзначалі абыякавае стаўленне Кацапаў, Хахлоў і Бульбашоў да сваёй гістарычнае спадчыны. Прычына такой дзікай з'явы палягала навідавоку: мазгі братэрскіх народаў, атручаная танным спіртным, не маглі ўтрымаць у памяці больш за тры пакалення продкаў.
Менавіта таму з цягам часу нашчадкі сыноў Homo Slavіanikus'а забыліся, якому народу належыць прывілея першародства. Аднойчы Кацапы, Хахлы і Бульбашы пастанавілі сабрацца разам, каб высвятліць гэтае пытанне, а заадно - канчаткова правесці дэмаркацыйныя межы сувярэнных княстваў. Месцам сустрэчы князі абралі пракаветную пушчу ў раёне Віскулёў. Спецыяльна пад гэтую сустрэчу была збудавана дыпламатычная рэзыдэнцыя - так званы Камянецкі стоўп з чырвонае цэглы.
Кацапы дэлегавалі на братэрскі саміт князя Александра, Хахлы - князя Данілу Галіцкага, а Бульбашы - полацкага князя Вячаслава Барысавіча, больш вядомага як князь Вячка.
Першыя тры дні, як і вядзецца на дыпламатычных сустрэчах, правадыры трох братэрскіх народаў прысвяцілі немудрагелістым забавам. Князі пілі брагу, смажылі зубровыя тушы і спаборнічалі, хто далей і больш трапна памочацца з вежевай байніцы. На чацверты дзень саміту князі дапіліся да белай гарачкі. У гонар гэтае падзеі вежу з чырвонае цэглы назвалі Белай, а пушчу ў раёне Віскулёў, дзе нашчадкі Homo Slavіanikus'аў вырашылі канчаткова падзяліцца - Белавежскай.
Бульбашоўскі правадыр Вячка быў цверазейшы за ўсіх. І, як разумны палітык, вырашыў скарыстаць сітуацыя на сваю карысць. Стоячы на верхняй прыступцы вежавых сходаў, ён абвясціў:
- Ад прадзедаў спакон вякоў нам дасталася спадчына. І спадчына гэтая належыць нам, бо Бульбашы - старэйшыя за астатніх братоў.
- Чаму? - у адзін голас спыталіся Аляксандр і Даніла Галіцкі.
- Таму што Хахлы і Кацапы дагэтуль плоцяць даніну вузкавокім паганцам-татарам, а землі Бульбашоў вольныя і ўвесь час пашыраюцца.
У якасці палітычнага супрацьаргумента князь Аляксандр выдаў кацапскую народную прымаўку:
- А пошел ты на хуй!
Так старэйшы нашчадак Homo Slavіanikus'а «уважать себя заставил и лучше выдумать не мог».
Пакуль абражаны Вячка выцягваў меч, правадыр Кацапаў урэзаў яму кулаком у скроню.
- Кохатеся, чорнобріви, та не з Москалями, бо Москали - чужи люди, роблять лихо з вами, - пракаментаваў сітуацыю Даніла Галіцкі. Хахляцкі правадыр разняў братоў і сувора папярэдзіў Аляксандра: - Кто с мечом к нам придет, от меча и погибнет!
Пасля чаго выдаў аргумент на карысць першародства свайго народа:
- Старэйшыя браты - гэта Хахлы, таму што Кіеў - «мать городов русских»!
Аляксандр, Даніла Галіцкі і Вячаслаў Барысавіч спрачаліся наконт першародства мо да самое раніцы. Нарэшце, князі прыйшлі да разумнай высновы: праўдзівыя рыцары мусяць даводзіць слушнасць сваіх словаў не п'янымі бойкамі, а шляхетнымі подзвігамі.
- А што такое подзвіг? - зацікавіўся недасведчаны ў рыцарскіх кшталтах Кацап.
- Подзвіг - гэта тое, што іншыя баяцца зрабіць! - патлумачыў Даніла Галіцкі.
Браты часова замірылыся і раз'ехаліся па сваіх землях у пошуках рыцарскіх прыгодаў.
Бульбашоўскі князь думаў нядоўга. Усе ягоныя знаёмыя вялікія князі, герцагі, каралі і нават адзін імператар мелі вайсково-марскія базы. І толькі Полацкае княства не ведала такіх геапалітычных выгодаў. Вячаслаў Барысавіч склікаў дружыну і рушыў на Балтыку. Фрыцы-тэўтоны, якія панавалі на балтыйскім узбярэжжы, не чакалі ад Бульбашоў такога нахабства. Увесь вольны час яны бавілі ў касцёлах, браварах і бардэлях. З гэтае прычыны князь Вячка незаўважна дайшоў ажно да земляў Ліваў і Эстаў. Гэтыя землі і былі абвешчаны калоніямі Бульбашыі. Зляканыя Фрыцы пакідалі кухлі, ружанцы і дзевак. Неўзабаве напаўцвярозае тэўтонскае войска абклала Юр'еўскі замак, у якім зачыныўся полацкі князь.
Вялікі Магістр, тагачасны фюрэр Фрыцаў, моцна баяўся розгаласу. Каб Рымскі Папа дазнаўся пра мілітарную бяздарнасць фюрэра, дык разжалаваў бы яго ў шэраговыя ландскнехты і выслаў у чарговую супрацьтэрарыстычную аперацыю супраць палестынскіх ісламістаў. Правадыр Фрыцаў прапаноўваў Вячаславу Барысавічу што заўгодна: грошы, зброю, новыя землі, статкі коняў і прыгонных Ліваў. Але ўпарты палачанін патрабаваў аднаго: засведчыць свой рыцарскі подзвіг пергаментнай даведкай з пячаткай Вялікага Магістра. Натуральна, фюрэр адмовіўся канстатаваць сваю паразку. Баючыся розгаласу і ганьбы, Вялікі Магістр шчыльна абклаў Юр'еўскі замак і дачакаўся, пакуль каланіяльнае войска сканае ад нястачы харчоў, спіртнога і дзевак…
Даніла Галіцкі таксама вырашыў праславіць сваё імя мілітарнымі перамогамі. Але Хахол забаяўся ваяваць супраць Татарскае арды, якая апанавала ледзь не ўсю Хахляндыю. У якасці ахвяры Даніла абраў саадносна бяскрыўдных Пшэкаў і Мадзьяраў. Нечакана для суседзяў хахляцкае войска перайшло мяжу і рушыла на безабаронныя вёскі, дзе Даніла згвалтаваў абсалютна ўсіх дзевак. Гэты подзвіг сур'ёзна падарваў княскае здароўе. Імпатэнцыю, якую Даніла Галіцкі зарабіў пад час тае вайны, ён слушна палічыў за Боскую кару. Нарэшце шляхетны імпатэнт паразумнеў і вырашыў, што гвалтаванне хрысціянак не праславіць ягонае рыцарскае імя. Па парадзе Рымскага Папы хяхляцкі правадыр увайшоў у хаўрус з недаўнімі ворагамі і рушыў на Ўсход, супраць вузкавокіх паганцаў-Татараў. Але варта было саюзнаму войску перамагчы невялікі атрад ардынцаў, як Даніла прыпісаў гэты подзвіг выключна сабе. Пакрыўджаныя Мадзьяры і Пшэкі кінулі нясціплага князя. Неўзабаве хан Бурундай знішчыў хахляцкую дружыну. Зляканы князь ледзь жывы ўцёк у сваю сталіцу Холм, дзе сканаў ад роспачы і згрызотаў сумлення.
Кацапскі князь Аляксандр, седзячы на печцы ў сваёй рэзыдэнцыі, некалькі гадоў піў віно і асэнсоўваў словы Данілы Галіцкага: «Подзвіг - гэта тое, што іншыя баяцца зрабіць!» Нарэшце ён склікаў ноўгарадскае веча і паставіў пытанне рубам:
- Чаго больш за ўсё баяцца рыцары?
- Дупу адмарозіць! - адказалі купчыны, што гандлявалі з Ганзейскім хаўрусам.
- Чаму? - не зразумеў Аляксандр.
- Коротка кольчужка!
Кацапскі князь адразу паехаў на бераг змерзлага Чудскога возера. Ён скінуў даматканыя парткі і пасвяціў дупай у бок ненавіснага Захаду.
У той самы час на другім беразе Чудскога возера дваццаць рыцараў-мніхаў з Тэўтонскага ордэну хрысцілі мясцовых дзікуноў: Чудзь і Эстаў. Голая дупа кацапскага князя хаця і ўнесла ў суворы абрад лацінскага хросту мастацкую разнастайнасць, але выклікала слушнае абурэнне каталіцкіх місіянераў.
- Гей, славяне! - шалёна лямантаваў Александр, махаючы над голавам порткамі.
Вялікі Магістр ачмурэла глянуў на княскую дупу.
- Прывядзіце сюды гэтага гея, - загадаў ён сваім Фрыцам.
Конныя рыцары разам з чудзскімі і эстскімі неафітамі выйшлі на тонкі веснавы лёд. Не паспеў Вялікі Магістр агледзіцца, як ягоныя ваяры разам з конямі і свежанавернутымі ў лацінства дзікунамі сыйшлі пад воду…
Кацапскі князь Александр да самое смерці хадзіў на бераг Чудскога возера і свяціў голай дупай. Але больш нікога не завабіў.
Аспрэчыць непаўторнасць ягонага рыцарскага подзвіга не было каму. З тых часоў гэты непераможны ваяр, які ўвайшоў у гісторыю як Аляксандр Неўскі, і стаўся першым нацыянальным героем Кацапшчыны. Да самое смерці князь успамінаў белавежскую сустрэчу і смяяўся з небаракаў Данілы і Вячкі.

Энэіда навыварат

На поўнач ад бульбашоўскіх земляў жыло дзікае племя лясных людзей, якіх свядомыя Бульбашы называлі паміж сабой мудзякамі. Але ў летапісах, гуслярскіх спевах і пры малых дзецях да брыдкага слова цнатліва дадавалася літара «Ж».
Лясныя дзікуны не ведалі аніякіх здабыткаў сусветнае цывілізацыі - пісьменства, земляробства і нават вытворчасці брагі. Спіртовыя напоі летапісныя Жмудзякі куплялі ў Бульбашоў і Пшэкаў за неапрацаваны бурштын, які збіралі на беразе Балтыкі. Сярод навакольных народаў гэтыя лясныя браты лічыліся абазнанымі ў гадаванні вужакаў, гадзюкаў, жабаў ды іншых гадаў. Жмудзянскія жрацы-паганцы песцілі племяных гадаў у адмысловых капішчах-серпінтарыях і ахвяравалі ім бурштын і ўпаляваную ў матэчных пушчах дзічыну, у тым ліку і хрысціянскіх місіянераў.
Сярод Жмудзякоў хлуслівым норавам і схільнасцю да махлярства вылучаўся малады лясны брат Міндоўг - парубок моторний, і хлопець хочь куди Жмудзяк. Патрыярхальныя Жмудзякі доўга моўчкі цярпелі ягоныя выбрыкі. Але апошняе хабельства Міндоўга ўразіла нават непісьменных дзікуноў. Распусны юнак забіў племяную гадзюку, злупіў са змяюкі скуру і зрабіў з яе прэзырватыў шматразовага карыстання. Раз'юшаныя Жмудзякі выгналі блюзнера за межы сваіх земляў. Лясныя браты меркавалі, што злачынца або зойдзецца з голаду, або патрапіць у палон да суседзяў - Фрыцаў з Тэўтонскага Ордэну, зноў жа на пэўную пагібель.
Амаль так яно і здарылася. Ледзь жывога Міндоўга схапіў рыцарскі спецназ. Маладога Жмудзяка прывезлі да Вялікага Магістра. Цвёрда трымаўся юнак на дапросе, тоячы думкі і словы свае. Пакуль, нарэшце, не скеміў падаць сябе хрысціянінам-дысідэнтам, які пацярпеў за рэлігійныя перакананні ад паганцаў-ідалапаклоннікаў. Даверлівыя Фрыцы накіравалі палоннага ў сакрэтную Кёнігсбергскую спецшколу вывучаць катэхізу, гісторыю і статут рыцарскай службы.
Але Міндоўг, сын лясоў і балотаў, адразу пачаў дурыць мніхаў-настаўнікаў. Стыпендыю, што прызначылі яму Фрыцы, ён выдаваў на піва і дзевак, і нават прадаваў тэўтонскія вайсковыя распрацоўкі Пшэкам - шпіёнам з Мазавецкага княства. Адзіны спецкурс, які Жмудзяк здолеў збольшага запомніць, была старажытнарымская гісторыя.
Неўзабаве Вялікі Магістр высветліў, што ордэнскія грошы марнуюцца ў жыдоўскіх шынках і пшэцкіх бардэлях, а плёну ад спецшколы няма. Ніводзін навучэнец не вытрымаў іспытаў на місіянера. Фюрэр Фрыцаў загадаў сфармаваць з самых хлуслівых, амаральных і распусных курсантаў дыверсійна-місіянерскую групу, на чале якой паставіў падступнага Міндоўга. Перад місіянерамі была пастаўлена задача: навярнуць навакольныя народы ў каталіцтва. Для легалізацыі місіянераў мніхі-аналітыкі распрацавалі легенду, паводле якой Міндоўг нібыта быў рымскім цэнтурыёнам, які разам з ацалелымі легіянерамі ўцёк з Рыму пасля захопу яго барбарамі, не раўнуючы, як Энэй з-пад Троі. Дэсантаванне групы з боку Балтыкі ўсё ж адкладалася; ніхто з дурнаватых курсантаў спецшколы так і не здолеў навучыцца лаціне. Мніхі-настаўнікі палічылі, што для невукаў-паганцаў сыйдзе і спрошчаны варыянт: да ўсіх словаў было рэкамендавана дадаваць лацінскія канчаткі «аs» i «us». Так Міндоўг зрабіўся Міндоўгасам, а Нёман, да вусьця якога прыплылі дыверсанты-місіянеры, стаў Нямунасам.
Наіўных лясных братоў Жмудзякаў уразіў рыштунак гасцей: бліскучыя латы, вырабленыя паводле старажытнарымскіх узораў, залаты лаўровы вянок на галаве Міндоўгаса і, асабліва - «лацінская» мова новых рымлянаў. Дыверсанты-місіянеры амаль дасягнулі мэты, пастаўленай Вялікім Магістрам: захапілі ўладу ў Жмудзіі і схілілі дзікуноў да лацінства. Перспектыва займець князем праўдзівага рымскага цэнтурыёна спакусіла непісьменных Жмудзякоў. Каранацыя мелася адбыцца на галоўным капішчы-серпінтарыі. Але падчас урачыстасцяў здарылася прыкрая неспадзяванка: галоўны жрэц-змеягадоўца пазнаў у «рымскім цэнтурыёне» таго самага юнака-махляра, якога выгналі з краіны за блюзнерства над свяшчэнным гадам. Раз'юшаны натоўп паганцаў ледзь не забіў фрыцаўскіх дыверсантаў. Але на шчасце Міндоўгаса, тэўтонская сталь аказалася мацнейшай за доўбні і штакетнікі, выдраныя з агароджы капішча-серпентарыя.
Ацалелая група місіянераў, згодна тэўтонскай інструкцыі, падзялілася на тры брыгады. Гэтыя брыгады і накіраваліся ў розныя бакі - у адпаведнасці са старой легендай і місіянерскім заданнем.
Першая група рушыла на Ўсход, у Кацапшчыну. Але Кацапы аказаліся яшчэ большымі дізкунамі за Жмудзякоў. Нашчадкі старэйшага Homo Slavіanikus'а ніколі не чулі ані пра Рым, ані пра цэнтурыёнаў, ані пра лаціну. З усёй каталіцкай прапаганды тэўтонскіх місіянераў Кацапы зразумелі няшмат: «маткас», «яйкас», «салас», і «вінас». Ані «яйкас», ані «салас» Кацапы не знайшлі, затое «вінаса», як заўсёды, было да халеры. Звыклыя да светлага тэўтонскага піва, каталіцкія місіянеры не вытрымалі мясцовай дозы і мацунку. Ніхто з іх не дажыў да наступнае раніцы.
Другая брыгада мухляроў выправіўся да Хахлоў. Але адукаваныя грэцкія папы з Кіева-Пячорскае лаўры адразу выкрылі падман, бо ведалі лаціну нават лепш за мніхаў Тэўтонскага Ордэна. Фрыцаўскіх дыверсантаў прадалі крымскім Генуэзцам нявольнікамі на галеры.
Трэцяя брыгада ашуканцаў на чале з прайдзісветам Міндоўгасам рушыла па Нёмане-Нямунасе і нарэшце прыйшла ў тагачасную сталіцу Бульбашыі - слынны горад Наваградак. Махлярам пашэнціла - на той час у Наваградку памер стары князь, і народ мусіў абраць новага правадыра. Перадвыбарчыя праграмы ўсіх тутэйшых кандыдатаў не ўключалі абяцанак сусветнага панавання. З гэтае прычыны нашчадкі малодшага Homo Slavіanikus'а адразу купіліся на імперскую прапаганду «рымскага цэнтурыёна». Міндоўгас абяцаў стварыць Вялікую Бульбашыю «оd morza do morza», аднавіць парваныя татарскім нашэсцем эканамічныя сувязі Варагаў з Грэкамі і далучыць Бульбашоў да антытэрарыстычнай супрацьіслмаскай кааліцыі цывілізаванага свету з мэтай вызвалення Іерусаліму.
Сталіцай будучай сусветнай імперыі быў абраны Наваградак, пераназваны на Наваградакас. Расчулены Папа Рымскі прыслаў Міндоўгасу каралеўскую карону і святароў для лацінскага хросту Бульбашыі.
Але махлярская натура наваспечанага караля неўзабаве далася ў знакі. Міндоўгас перабіў папскіх легатаў, выгнаў пасланцоў Тэўтонскага Ордэну, выракся хросту каталіцкага ўзору і нават лацінскага канчатку «аs». Але каралеўскі тытул і спрэзентаваную карону ён, натуральна, пакінуў сабе.
Пакрыўджаныя Фрыцы некалькі разоў абкладалі Наваградак, але кожным разам цярпелі паразкі і адыходзілі. Сцяг брыгады прайдзісвета Міндоўга нахабна і ганарліва лунаў над вежамі Наваградскага замку. Праз некалькі гадоў бульбашоўскага караля забіў кілер, завербаваны паплечнік з былой місіянерска-дыверсійнай групы. Але Бульбашы адразу абралі князем Лютвара, яшчэ большага вялікадзяржаўніка, чым Міндоўг.
Імперская ідэя, якую прыхадзень мудзяк падкінуў тутэйшаму люду, атруціла цнатлівую свядомасць нашчадкаў малодшага Homo Slavіanikus'а на шмат стагоддзяў наперад. Канцэпцыя бульбашоўскай вялікадзяржаўнасці перадвызначыла і Залаты Век, і пазнейшы заняпад краіны.

Мужыцкая праўда

Праз пэўны час свядомасць Кацапаў, Хахлоў і Бульбашоў апанавала новая думка. Кожнаму з трох братэрскіх народаў закрэнціла сфармуляваць уласную нацыянальную ідэю…
У змрочныя часы сярэднявечча нашчадкі Homo Slavіanikus'аў былі далёкія ад прынцыпаў фемінізму. Рэй трымалі адно мужыкі, якія не лічылі за людзей не толькі сваіх маці, жонак і сёстраў, але і нават каханак. Менавіта таму несфармуляваную яшчэ нацыянальную ідэю назвалі Мужыцкай праўдай.
Розніца братэрскіх менталітэтаў адразу ж падалася ў знакі…
Кацапская нацыянальная ідэя была агульнавядомай яшчэ з эпохі старэйшага Homo Slavіanikus'а. Укладалася яна ўсяго ў адно слова: пагром. Але ажыццяўляць пагромы на практыцы выпадала далёка не заўсёды. На той час Кацапія ўваходзіла ў адну Саюзную дзяржаву з Татарыяй, складаючы, між іншым, усяго тры адсоткі ад яе плошчы. Ладзіць пагромы на такой агромістай тэрыторыі было немагчыма. Да таго ж, цывілізаваныя азіяты імкнуліся хоць неяк змягчыць неасэнсаваную брутальнасць малодшых хаўруснікаў. Дзеля гэтага разумны татарскі хан сфармаваў цэлы штаб Стратэгічных даследванняў, куды набраў найлепшых паліттэхнолагаў: юродзівых, блажэнных, беснаватых і скамарохаў. Гэтыя PR-спецыялісты і прапанавалі нашчадкам старэйшага Homo Slavіanikus'а немудрагелістую ўстаноўку пра адвечныю гістарычную тоеснасць двух вялікіх азіяцкіх народаў, Кацапаў і Татараў. Яны ж выпрацавалі і канцэпцыю развіцця Саюзная дзяржавы, якая прадугледжвала суцэльную татарызацыю Кацапіі, пералік большасці падаткаў у Залатаардынскі федэральны бюджэт і стварэнне абарончага мілітарнага блоку на чале з Ханам.
Але сярод Кацапаў знайшлася жменька сепаратыстаў-адшчапенцаў на чале з маскоўскім князем Дзмітрыем Іванавічам, які намеснічаў у Маскоўскім федэральным улусе Залатой Арды.
- Зачем нам Союз с нищей и вечно воюющей Татарией? - аднойчы запытаўся ён і на вачох ханскіх пасланцоў парваў Саюзную дамову, якая на той момант называлася «Залаты ярлык».
Татарскі Хан справядліва раз'юшыўся і прыгразіў сепаратысту супрацьтэрарыстычнай аперацыяй. Але гэта не напалохала адшчапенца. Тым больш, што спалучэнне кацапскай нацыянальнай ідэі і сепаратызму дало хуткі плён. Пазаконныя фармаванні маскоўскіх латнікаў-баевікоў адразу пачалі рабіць замахі на татарскую федэральную адміністрацыю, ладзіць тэрарыстычныя акты, браць закладнікаў і капаць на стратэгічных гандлёвых шляхах воўчыі ямы. Канфлікт гразіўся выбухнуць са дня на дзень…
Тагачасыя Хахлы, у адрозненне ад Кацапаў, не вызначаліся прыроднай брутальнасцю і схільнасцю да ўтварэння геапалітычных саюзаў. Хахляцкія мужыкі знайшлі сваю праўду ў няхітрым спалучэнні трох рэчаў: чаркі, шкваркі і застольных спеваў з кумаўямі. Але ж хахляцкія жінкі - Бабы Голомаги, Конотопськи ведьми ды іншыя Солохі, - аказаліся куды больш агрэсіўнымі за сваіх мужыкоў. Мужыцкая праўда Хахлоў яўна не прыйшлася ім даспадобы. Яны прыгразілі ўвесці сухі закон ці не ў кожным садку зеленим біля хати. Пагроза так напалохала хахляцкіх мужыкоў, што амаль усе яны збеглі за дняпроўскія парогі, на выспу Хорціца.
Гэтая невялікая выспа здавён славілася шынком, які належыў заможнаму жыду Гіршу Гетману. Спярша гасцінны шынкар наліваў хахляцкім мужыкам у крэдыт. Калі пазыка дасягнула крытычнай адзнакі, Гетман зразумеў, што чакаць грошай ад галадранцаў не выпадае. Не ведаючы, як спагнаць пазыкі, ён запатрабаваў прызнаць яго старшынства. Хахляцкія мужыкі ўжо некалькі тыдняў пакутвалі з пахмелля. За чарку і шкварку яны былі гатовыя прызнаць шынкара кім заўгодна - хоць князем, хоць мітрапалітам.
- Не, - сказаў Гірша, - я лепш так і застануся Гетманам.
Такім чынам запарожскага Жыда абралі Найгалоўным Хахлом. Сімвалам Гетманскай улады стала пустая пляшка з-пад віна «Перліна стєпу», якую назвалі Гетманскай Булавой. Але гэтыя дэмакратычныя выбары не ўратавалі Хахлоў ад вяртання пазыкаў. Бо існавала не толькі Мужыцкая, але і Шынкарская праўда: за чарку і шкварку трэба плаціць. Гірша Гетман, абраны Найгалоўным Хахлом, быў вымушаны выпраўляць рабаўнічыя экспедыцыі ва ўсі часткі свету. Вайсковая здабыча спраўна прапівалася ў Гетманскім шынку. Так хахляцкая нацыянальная ідэя паступова аформілася ў замкнёную эканамічныю формулу: шынок-пазыкі-рабаўніцтва-шынок.
Хахлы здавён празывалі сваіх дурных жонак козамі. Тыя, у сваю чаргу, лаялі алкаголікаў-мужыкоў казлакамі. З цягам часу літара «л» кудысь знікла. Так хахлы Гіршы Гетамна з выспы Хорціца назаўсёды сталіся казакамі. Неўзабаве яны нават утварылі ўнікальную дзяржаву - Запоріську Січ. Грамадзяне Січы не будавалі гарадоў, не займаліся гандлем і рамёствамі, не білі ўласную манету. Яны толькі рабавалі і пілі, пілі і рабавалі. Гімн алкагольна-бандытскай дзяржавы цалкам адпавядаў менталітэту яе грамадзянаў: У Київі на ринку пьюць козаки горилку…
Нашчадкі малодшага Homo Slavіanikus'а, як і варта было чакаць, аказалісь дурнейшымі з ўсіх братоў. Бульбашы аказаліся нездольнымі вынайсці нават уласную Мужыцкую праўду. З гэтае прычыны яны вырашылі шукаць яе па той бок захаду над балотам - на Захадзе. Ідыёлагам лозунгу «Бульбашыю - у Эўропу» стаў мясцовы князь Андрэй. Каб цывілізаваныя эўрапейскія манархі не абвінавацілі яго ў кампраметарных сувязях з братамі-дзікунамі, ён ва ўсіх дакументах падпісваўся Альгердам, а народ свой пераназваў у Ліцьвіны.
Напачатку ўсё складалася някепска. Ліцьвінскія амбасадоры былі прынятыя пры дварах усіх хрысціянскіх манархаў. Але неўзабаве Папа Рымскі паставіў Альгерду ўмову: Літва будзе прызнаная цывілізаванай краінай, калі, нарэшце, пазбавіць свет ад хахляцкіх алкаголікаў-рабаўнікоў і кацапскіх тэрарыстаў-сепаратыстаў.
Колькі не тлумачыў Альгерд старэйшым братам пра шкоднасць алкаголю і тэрактаў, але ягоныя словы не знайшлі паразумення. Нарэшце, ліцьвінскі князь уцеміў: пераканаць Брата-1 і Брата-2 па-добраму не выпадае. Каб выканаць Папскі загад, ён нават быў змушаны пайсці на хаўрус з паганцамі-Татарамі. Неўзабаве мабільныя брыгады ліцьвінскага рыцарскага спецназу рушылі на Маскву і тройчы палілі яе на попел. Спецатрады хуткага рэагавання штогод нішчылі бутлегерскія сеткі гетманскіх бравароў і шынкаў па ўсёй Хахляндыі.
Але ўсё было дарэмна. Алкагалізм і тэрарызм аказаліся нязводнымі…
Вялікі князь Альгерд памёр ад роспачы, бо зразумеў, што ўцягнуў сваю зямлю ў вечную барацьбу з суседзямі.
Праз тры гады пасля ягонай смерці пазаконныя групоўкі маскоўскіх баявікоў здолелі перамагчы татарскіх федэралаў у Кулікоўскім закалоце. Рэшткі вузкавокага войска перайшлі пад харугвы Дзмітрыя. Ад татараў князь Дзмітры і пераняў іхнюю найгалоўную дактрыну: ісці да апошняга мора. Дзікае спалучэнне гэтага прынцыпу з кацапскай нацыянальнай ідэяй - пагромамі, навечна апанавала свядомасць спаткаемцаў старэйшага брата. З тых часоў Кацапія канчаткова ператварылася ў рассаднік міжнароднай агрэсіі.
Такім чынам аніводная з трох Мужыцкіх праўдаў не стала карыснай для нашчадкаў Homo Slavіanikus'а. А разбуральная ідэя вялікакацапскай выключнасці справакавала крывавыя войны з малодшымі братамі…

Працяг будзе
***
Хтось може перекласти на українську?